Διατηρητέα κτίρια – Με ρυθμούς χελώνας τα μέτρα και τα κίνητρα προς τους ιδιοκτήτες

Πέρασαν περίπου τρεις μήνες μετά τον ισχυρό σεισμό στην Αθήνα και 8 μήνες μετά τις καταρρεύσεις ορισμένων πολύ παλαιών κτιρίων από τις παρατεταμένες βροχοπτώσεις. Ορισμένα από τα κτίρια που είχαν καταρρεύσει τόσο κατά την διάρκεια των βροχών όσο και μετά την σεισμική δόνηση, ήταν διατηρητέα. Μετά τις καταρρεύσεις που είχαν συμβεί σε 2-3 κτίρια λόγω των βροχοπτώσεων, ξεκίνησε μεγάλη συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και στα ΜΜΕ για την κατάσταση που επικρατεί με τα παλαιά και εγκαταλελειμμένα κτίσματα στην Αθήνα καθώς και τα πιθανά μέτρα αντιμετώπισης που πρέπει να παρθούν για την αποφυγή κινδύνου. Στην πραγματικότητα βέβαια, δεν ειπώθηκε ούτε ακούστηκε κάτι καινούργιο, ανακυκλώθηκαν διάφορα πράγματα που έχουν συζητηθεί και έχουν ειπωθεί αρκετές φορές στο παρελθόν, δίχως όμως κανένα αποτέλεσμα.

Αν και το νομοθετικό πλαίσιο για τον χαρακτηρισμό κτιρίων, οικισμών και συνόλων ως διατηρητέων υπάρχει από το 1985, αν και σε όσα κτίρια χαρακτηρίζονται ως διατηρητέα επιβάλλεται ένα πακέτο αυστηρών περιορισμών και υποχρεώσεων προς τους ιδιοκτήτες του, δεσμεύσεις και υποχρεώσεις οι οποίες αποτελούν σημαντικό οικονομικό βάρος για τον ιδιοκτήτη, παρόλα αυτά, κανένας νόμος δεν φρόντισε να κάνει πράξεις τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτές τις υποχρεώσεις, όπως χρηματοδοτήσεις για την συντήρηση, την ανακαίνιση, την αποκατάσταση, την επανάχρηση και την αξιοποίηση των διατηρητέων. Διάφοροι νόμοι υπήρξαν που έδιναν κατευθύνσεις στις κρατικές αρχές για την νομοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων και την εφαρμογή τους, δεν εφαρμόστηκε κάτι όμως, ενώ όσες προσπάθειες έγιναν για άλλα μέτρα όπως για παράδειγμα το σύστημα τίτλων μεταφοράς για υπερβάλλοντα συντελεστή δόμησης, έπεσε στο κενό με την ακύρωση του μέτρου από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι το αδιέξοδο πολλών ιδιοκτητών διατηρητέων και η άσχημη εικόνα που συναντάται σε όλη την Ελλάδα με ερειπωμένα και διαλυμένα διατηρητέα σε πολύ κακή κατάσταση.

Τα τελευταία δύο χρόνια, ακούστηκαν εξαγγελίες από την απελθούσα κυβέρνηση για το θέμα των διατηρητέων. Ακούστηκε αρκετές φορές από τον τέως υφυπουργό περιβάλλοντος κ. Δημαρά πως ετοιμάζεται ενιαίος διαθεσμικός φορέας για τα διατηρητέα που θα απαρτίζεται από άτομα του ΥΠΕΚΑ του ΥΠΠΟ και των άλλων συναρμόδιων υπουργείων ώστε να αντιμετωπιστεί το θέμα ενιαία, ενώ επίσης θα αλλάξουν τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό ακινήτου ως διατηρητέου. Διαβάσαμε οτι ο δήμος Αθηνών είχε καταρτίσει σχέδιο για την αξιοποίηση των διατηρητέων αλλά η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έδειξε ενδιαφέρον και μετέθεσε το θέμα της διαχείρισης σε μια νεοσύστατη εταιρεία της για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, εναντίον της συγκεκριμένης εταιρείας είχε προσφύγει δικαστικά ο δήμος Αθηνών. Επίσης αναφέρθηκε και η δημιουργία της ψηφιακής τράπεζας γης, μιας πρότασης του ΤΕΕ η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει στο πρόβλημα των διατηρητέων. Από όλα αυτά τίποτα δεν έγινε μέχρι που έγιναν οι εκλογές, άλλαξε η κυβέρνηση και όπως πάντα, τα θέματα παραπέμφθηκαν στις καλένδες.

Μέχρι στιγμής το μόνο μέτρο που ετοιμάζεται είναι το σύστημα τίτλων μεταφοράς για υπερβάλλοντα συντελεστή δόμησης. Το συγκεκριμένο μέτρο αν εφαρμοστεί μπορεί να βοηθήσει πραγματικά αρκετούς ιδιοκτήτες διατηρητέων. Ακόμα και έτσι όμως, το συγκεκριμένο μπορεί να βοηθήσει υπό προϋποθέσεις, η πρώτη είναι να μην έχει εξαντληθεί ο συντελεστής δόμησης του διατηρητέου και η δεύτερη ασφαλώς να ενδιαφερθεί αγοραστής για να αγοράσει τον υπολοιπόμενο συντελεστή δόμησης. Μέχρι όμως να γίνει αυτό, μέχρι να αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα του εν λόγω μέτρου, τα προβλήματα με τα διατηρητέα και εύρεση πόρων από το κράτος και η έλλειψη κινήτρων για την συντήρησή τους, αποτελεί υπαρκτό και συνάμα τεράστιο πρόβλημα. Η ουσία προς το παρόν είναι πως οι όποιες διαδικασίες προχωρούν με ρυθμούς χελώνας.