H ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων Ευρωπαίων κάθε χρόνο, με τον αέρα να είναι πιο επικίνδυνος σε κάποιες χώρες από ότι σε άλλες.
Tα στοιχεία για την Ελλάδα είναι αποθαρρυντικά. Το πρόβλημα υφίσταται εδώ και δεκαετίες: το 1990, η εισπνοή μικροσωματιδίων, οδήγησε σε πρόωρο θάνατο ένα εκατομμύριο Ευρωπαίους. Αν και η θνησιμότητα στην Ευρώπη μειώνεται τις τελευταίες δεκαετίες, τα επίπεδα ρύπανσης παραμένουν παράνομα υψηλά – ειδικά σε αστικά κέντρα.
Υπολογίζεται πως περίπου το 90% των Ευρωπαίων που ζουν σε πόλεις, εισπνέουν αέρα που είναι επικίνδυνος για την υγεία τους.
Πέρα από τα μικροσωματίδια, πιο σοβαροί ρύποι θεωρούνται το διοξείδιο του αζώτου, το όζον σε χαμηλό υψόμετρο και η αμμωνία, όπως εξηγεί ο Αλμπέρτο Γκονζάλες, ειδικός ερευνητής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος. Όταν μάλιστα η αμμωνία συναντά εκπομπές αυτοκινήτων, δημιουργείται ένα ιδιαιτέρως επικίνδυνος συνδυασμός, προσθέτει. Το 94% της αμμωνίας στην ατμόσφαιρα προέρχεται από τις αγροκαλλιέργειες που αποτελούν και τον μόνο κλάδο, στην Ευρώπη, που δεν έχει μειώσει τους ρύπους του από το 1990.
Η Βουλγαρία είναι η χώρα με την μεγαλύτερη ατμοσφαιρική ρύπανση και με τους περισσότερους πρόωρους θανάτους εξαιτίας της στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, το 2015 είχε 211 πρόωρους θανάτους ανά 100.000 κατοίκους. Η Ελλάδα είναι τέταρτη σε αυτήν την λίστα, μετά την Ουγγαρία και την Ιταλία, με 137 πρόωρους θανάτους ανά 100.000 κατοίκους.
Στον αντίποδα, η Νορβηγία είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη με επίπεδα ρύπανσης κάτω από τα καθορισμένα επίπεδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Στην Πολωνία, τα μέτρα που έχουν ληφθεί έχουν αρχίσει να αποδίδουν, αλλά με πολύ αργό ρυθμό, με αποτέλεσμα χιλιάδες Πολωνοί να χάνουν την ζωή τους (125 ανά 100.000 κατοίκους).
«Η αιθαλομίχλη είναι εδώ. Μπορείς να την νιώσεις, να την μυρίσεις», λέει ο Αντρέζ Γκούλα στην Deutsche Welle. «Οι πολίτες της Κρακοβίας αστειεύονται ότι μπορούν ακόμα και να την δαγκώσουν». Ο Γκούλα αποφάσισε να συνδράμει στις προσπάθειες για αλλαγή της ατμόσφαιρας και έγινε μέλος της πολωνικής ομάδας «Συναγερμού Αιθαλομίχλης».
Ο έλεγχος των επιπέδων αιθαλομίχλης και οι μάσκες είναι πια καθημερινότητα στη χώρα. Κάποιες μέρες, οι αρχές συμβουλεύουν τους ηλικιωμένους και τα παιδιά να μείνουν στα σπίτια τους, καθώς ο αέρας εγκυμονεί κινδύνους. Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, ο κίνδυνος αυξάνεται. Τα τζάκια και σόμπες στην Πολωνία είναι η βασική αιτία της ρύπανσης που κάνει τον αέρα ακατάλληλο για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ένας χρόνος «απλής εισπνοής και εκπνοής» στην Κρακοβία, ισοδυναμεί με 3.000 τσιγάρα. Η επιβάρυνση αυτή αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο για εγκεφαλικά, καρδιοπάθειες και καρκίνο των πνευμόνων.
Οι Πολωνοί δεν είναι οι μόνοι που κινδυνεύουν και ταλαιπωρούνται: δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη εισπνέουν καθημερινά τοξικό αέρα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι, μόνο το 2016, επτά εκατομμύρια άτομα πέθαναν εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από ανθρωπογενή δραστηριότητα. Μάλιστα σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 90% του παγκόσμιο πληθυσμού εκτίθεται σε σοβαρό κίνδυνο για την υγεία του, εξαιτίας των ρύπων.
Μόνο στην Ευρώπη, μισό εκατομμύριο άτομα πέθαναν πρόωρα το 2015, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος.
«Είναι πάρα πολύ σημαντικό να δράσουμε άμεσα», λέει ο Γκονζάλες.
Πληροφορίες Deutsche Welle